تولید فولاد ضدزنگ در سال 2011 ثابت می‌ماند

مقاله زیر براساس آخرین گزارش‌های به‌دست آمده از میزان تولید فولاد ضدزنگ و فولادهای آلیاژی خاص است که توسط کمیته بین‌المللی بازیافت مواد، ارایه شده است. 


صنعت فولاد ضدزنگ 

فولاد یکی از مهم‌ترین آلیاژها است. همه ساله میلیون‌ها تن از آن در جهان تولید می‌شود. این فلز مصـرف‌های بسیار گوناگونی دارد. از لوازم آشپزخانه گرفته تا ریل‌های سنگین راه‌آهن، همه را از فولاد می‌سازند. آلیاژ فولاد از آمیختن کربن با آهن درست می‌شود، اما فولاد ضد زنگ یکی از مهم‌ترین انواع آلیاژ فولاد است. کشف این آلیاژ جدید، بدین گونه رخ داد که روزی دانشمندان متوجه شدند که اگر بر فولاد، حدود 10 تا 20 درصد فلزکروم و اندکی نیکل بیفزایند، فولادی به‌دست می‌آید که در برابر زنگ‌زدگی و حمله اسیدها، مقاومت خواهد کرد. پس فولاد ضدزنگ همان فولاد معمولی است که مقداری کرم و گاهی نیز اندکی نیکل بر آن افزوده‌اند.
مصارف فولاد ضد زنگ بسیار است، ما در زندگی روزانه خود با صدها جنس سر و کار داریم که همه از فولاد زنگ نزن، ساخـته شده‌اند. مانند: چاقو، دستگیره در، سر چوگان گلف، لوازم برقی، وسایل ماهیگیری و بسیاری از موارد دیگر. فولاد ضدزنگ بسیار خوب صـیقل می‌خورد و براق می‌شود. از این‌رو، می‌توان از آن به جای آینه و نورافکن نیز استفاده کرد، در جایی که آینه شیشه‌ای، در معرض شکستن باشد به جایش فولاد ضد زنگ را همچون آینه، قرار می‌دهند. 

صنعت فولاد ضدزنگ از سال 1970 به بعد با تغییرات مهمی مواجه شد. چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان پا به عرصه ظهور گذاشت، همان‌گونه که هند در یک حد پایین‌تری دنباله‌رو آن شد. ادغام شرکت‌ها در اروپا سرعت گرفت. در سال‌های 1994 تا 2007، مصرف جهانی فولاد ضدزنگ 43/1 برابر فولاد کربن‌دار بود، در صورتی‌که در کشور چین این رقم به 57/1 برابر می‌رسید. در طی همان دوره، مصرف جهانی فولاد ضدزنگ نسبت به رشد تولید ناخالص داخلی 6/1 برابر بود که این رقم در کشور چین به 5/2 برابر می‌رسید. علاوه بر این در سال‌های بین 2002 تا 2006، مصرف فولاد ضدزنگ چین، تا 7/1 برابر رشد تولید ناخالص داخلیش رسید که مصرف فولاد کربنی این کشور نیز تقریبا برابر با همین مقدار بود.

در سال‌های بین 1992 تا 1997، کل نرخ رشد برای تولید و مصرف فولاد ضد زنگ کشور چین به ترتیب 24 درصد و 25 درصد بود، همچنین در همان دوره، کل نرخ رشد برای مصرف فولاد ضدزنگ کشور چین دو برابر نرخ رشد میانگین تولید ناخالص داخلی و 57/1 برابر کل نرخ رشد مصرف فولاد کربنی آن کشور بوده است. بعد از سیر نزولی رشد صنعت فولاد ضدزنگ در چین، تقاضای داخلی به مدت طولانی وابستگی زیادی به واردات فولاد ضد زنگ پیدا کرد. میزان واردات حدود 60 تا 80 درصد مصرف ظاهری فولاد ضدزنگ تخمین زده می‌شود. در ماه می ‌سال 2007، ظرفیت تولید فولاد ضدزنگ در اروپا، آمریکا و آفریقا تقریبا به همان منوال باقی ماند و رشد جهانی تولید فولاد ضدزنگ اساسا منحصر به آسیا بود، یعنی جایی که سه کشور چین، هند و کره‌جنوبی یک سهم 73 درصدی از کل تولید فولاد ضدزنگ جهانی دارند. 


روند کنونی بازار 

افزایش قابل انتظار در میزان تقاضای محصولات فولادی در شروع سه ماهه انتهایی سال 2011 موجب شد تا ثبات نامطمئنی در بازار فولاد ضد زنگ در سرتاسر دنیا حکمفرما شود. تمامی مناطق دنیا به استثنای چین، در مقایسه با سه ماهه سوم سال با کاهش در میزان تولید فولاد ضد زنگ مواجه شدند. 

آمارهای اولیه به‌دست آمده از انجمن بین‌المللی فولاد ضد زنگ نشان می‌دهد که میزان تولید فولاد ضد زنگ خام جهانی در نیمه نخست سال 2011 با یک رشد 8/3 درصدی مواجه شد و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در نیمه دوم سال جاری تا انتهای سال ما شاهد هیچ‌گونه افزایشی در سطوح تولید این محصول نخواهیم بود. 

میزان افزایش تولید از ماه ژانویه تا ژوئن عمدتا به دلیل رشد قابل توجه صنعت فولاد ضدزنگ چین بوده که یک افزایش 13 درصدی را در میزان تولید خود داشت، این در حالی است که دیگر کشورهای تولیدکننده این محصول در آسیا با کاهش 3 درصدی در میزان تولید خود مواجه شدند. 

میزان تولید فولاد ضدزنگ در اروپا از ابتدای سال 2011 تا ماه‌های انتهایی این سال یک روند ثابت را طی کرد، اما در مقایسه با تولید ایالات متحده اندکی پایین‌تر بود. روند تولید قراضه آهنی نیز در آمریکا به دلیل کاهش فعالیت‌های تولیدی و عدم تمایل دلالان فولاد ضد زنگ به فروش محصولات خود در بازارهای عمده‌فروشی، با کاهش مواجه شد. 

به‌طور کلی، کاهش میزان تقاضای قراضه فولاد ضدزنگ، بیشتر از حدی بود که بتواند نبود مواد اولیه برای تولید فولاد ضدزنگ در بازار را جبران کند که این امر ناشی از کاهش شدید میزان تولید کارخانه‌ها و قیمت‌های نامناسب برای جذب مشتریان است. برخلاف این وضعیت بحرانی، چشم‌انداز برای واردات فولاد ضد زنگ چین بعد از یک رکود قابل توجه ناشی از افزایش هزینه‌های تولید چدن خاکستری نیکل‌دار، امیدوارکننده است. عرضه فولاد ضدزنگ نیز به استثنای چین در دیگر کشورهای آسیایی با رکود همراه شد.

یش‌بینی می‌شود، میزان تولید فولاد ضد زنگ کره‌جنوبی از 2 میلیون تن در سال جاری به 2/2 میلیون تن در سال آینده افزایش یابد، همچنین انتظار می‌رود که کارخانه‌های تولیدکننده فولاد ضدزنگ در این کشور در ماه‌های انتهایی سال 2011 و ماه‌های ابتدایی سال 2012 با 90 درصد ظرفیت خود فعالیت کنند، اما نگرانی‌های اقتصادی عمیق‌تر و همچنین نداشتن ثبات قیمت‌ها در بازار نیکل منتج به یک رکود 40 تا 50 درصدی در سطوح تقاضا در برخی بخش‌ها خواهد شد و میزان موجودی انبارهای قراضه در کارخانه‌ها نیز روی کاهش میزان تقاضا موثر خواهد بود. 

به‌عنوان مثال در منطقه خاورمیانه دولت اردن اخیرا اعلام کرد که تصمیم دارد برای صادرات قراضه آهنی و قراضه‌های فولاد ضدزنگ یک عوارض گمرکی 70 دلاری به ازای هر تن در نظر بگیرد که این امر تاثیرات زیادی را در میزان تقاضا در این منطقه خواهد گذاشت. 

روند مثبت مبادلات تجاری قراضه فولاد ضد زنگ در سال 2011 در کشور روسیه طبق روال گذشته استمرار داشت، با این تفاوت که با توجه به محدودیت‌های صادراتی ایجاد شده، توسط دولت دلالان بازار فولاد ضدزنگ در این کشور روی بازار داخلی روسیه تمرکز کردند. هرچند مشکلاتی نیز در رابطه با پرداخت ایمن در معاملات قراضه فولادی به گوش رسید. 

گزارش‌های رسیده از قاره اروپا در سال 2011 حاکی از رقابت تولیدکنندگان فولاد ضد زنگ این قاره با بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ضد زنگ آسیا است که با توجه به کاهش تولید در آسیا، فولادسازان اروپایی نیز در میزان تولید فولاد ضدزنگ با افت مواجه شدند که دلیلی بر رکود سنتی در بازار این محصول در فصل زمستان است. به‌طور کلی پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آینده تنها حدود 70 درصد از ظرفیت تولید کارخانه‌های این کشور مورد استفاده قرار گیرد که در حال حاضر نسبت به گذشته بهبود یافته است. 

به‌عنوان مثال، در آلمان، میزان تقاضا و سطوح قیمت‌ها کماکان شکننده باقی‌مانده، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود میزان تولید صنعتی داخلی در ماه‌های آینده به روند نزولی خود ادامه دهد. با توجه میزان تقاضای داخلی ضعیف و همچنین افزایش روزافزون نرخ بیکاری در اسپانیا، چشم‌انداز خوبی برای میزان تقاضای فولاد ضدزنگ این کشور پیش‌بینی نمی‌شود، هر چند با توجه به کاهش قابل‌توجه هزینه‌های تولید میزان تولید قراضه ضدزنگ در این کشور کماکان در سطح بالایی قرار دارد. 

کشور ایتالیا در ماه‌های انتهایی سال 2011 کماکان با ظرفیت 70 تا 75 درصد برای محصولات تخت و 80 تا 85 درصد برای محصولات طویل، به تولید فولاد ضدزنگ ادامه می‌دهد و هنوز در رابطه با فروش این محصولات با مشکل خاصی مواجه نشده، هرچند ایتالیا در صنعت فولاد ضد زنگ خود با مشکلات دیگری دست و پنجه نرم می‌کند، اما این کشور توانایی واردات مواد اولیه مورد نیاز خود از کشورهای همسایه خود که مصرف پایین‌تری دارند را دارد. 

در کشور فرانسه میزان موجودی قراضه‌های فولاد ضدزنگ در بازار در نیمه نخست سال 2011 در سطح پایینی قرار داشت، در حالی‌که در منطقه اسکاندیناوی خریداران و تولیدکنندگان این منطقه از نظر میزان موجود قراضه فولاد ضدزنگ مشکلی را پیش‌روی نداشتند. 

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد ضدزنگ در انگلستان، مانند شرکت Outokumpu در ماه‌های انتهایی سال 2011 با کاهش میزان تقاضای این محصول دست و پنجه نرم می‌کنند. 

در رابطه با سوپر آلیاژها، میزان تقاضا برای تیتانیوم ثانویه با کاهش مواجه شد و تا انتهای سال 2011 نیز هیچ‌گونه بهبودی در بازار این محصولات پیش‌بینی نمی‌شود، همچنین انتظار می‌رود روند رو به رشد موجودی قراضه فولادی در سرتاسر جهان تداوم داشته باشد و در سال آینده میلادی فشار در برای کاهش قیمت افزایش خواهد یافت. 

در رابطه با بخش مواد اولیه آلیاژی که در سال جاری یک روند بسیار پایدار، اما پرمشغله‌ای را سپری کرد، پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های انتهایی سال 2011 و با شروع سال 2012 با کمی رکود مواجه شود. طی سه ماهه سوم سال جاری بازار رو به رشد فولاد با یک کاهش سرعت غم‌انگیز مواجه شد و برای فصل انتهایی سال و همچنین سه ماهه نخست سال 2012 نیز چشم‌انداز مناسبی برای بازار فولاد ضدزنگ و بسیاری از کالاهای کلیدی تصور شده است.

کمال‌الدین غفوری
منبع: کمیته بین‌المللی فولاد ضدزنگ